Dees?
HLN 13/01/2018
De geheime deals van de Ghelamco ArenaNIEUW BOEK ROEPT VRAGEN OP OVER RELATIE TUSSEN STADSBESTUUR EN AA GENT13 januari 2018 00u00 via hln.be
Hoever mogen politici zich wagen in een relatie met een professionele voetbalclub vooraleer het ongezond wordt? In Gent lijkt het antwoord op die vraag: zéér ver. Voor zijn boek ‘De Illegale Ghelamco Arena’ onderzocht auteur Ignace Vandewalle hoe Vlaanderens modernste voetbalstadion er ooit is kunnen komen en hij viel van de ene verbazing in de andere. “De manier waarop het stadsbestuur zich met AA Gent verbonden heeft, is ongezien in ons land.” Ontdek de geheime deals van de Ghelamco Arena.Stadion is illegaal gebouwdEr is al veel inkt gevloeid over de financiering van de Ghelamco Arena en het gemak waarmee het Gentse stadsbestuur leningen, subsidies en waarborgen heeft voorzien om de bouw mogelijk te maken, maar niemand zocht ooit uit of dat allemaal volgens het boekje is verlopen. Niet, dus.
De constructie die midden jaren 2000 is opgezet, oogt vrij complex. Het was zelfs voor ervaren onderzoeker Ignace Vandewalle (ex-medewerker van Open Vld en LDD) een kluif. “Maar al vrij snel stuitte ik op iets opmerkelijks”, legt Vandewalle uit. “Het lijkt er sterk op dat ze in Gent de wet op de overheids- opdrachten overtreden hebben voor de bouw van het stadion.” Van het kleinste zwembad tot het grootste rusthuis: alles wat in ons land gebouwd wordt in opdracht van de overheid of waarvoor belastinggeld gebruikt wordt, moet aanbesteed worden. Ieder bouwbedrijf dat zin heeft om het project te realiseren, moet een faire kans krijgen om mee te dingen naar de opdracht. De overheid legt een aantal voorwaarden op en beslist na evaluatie van alle offertes welk privébedrijf mag bouwen. In zijn boek legt Vandewalle haarfijn uit hoe ze die procedure in Gent stomweg vergeten zijn. Of heeft men de wet bewust proberen te omzeilen? “Alles begint bij de vraag of de overheid de belangrijkste financierder is van een project en in het geval van de Ghelamco Arena is het antwoord zeer duidelijk: ja.” Vandewalle dook in de archieven en stuitte op een uitspraak van Jeroen Piqueur, de topman van Optima. In november 2006 verklaarde die in ‘Sport/Voetbalmagazine’ dat de stad Gent 80% van de voorziene investering voor haar rekening zou nemen en dat Optima voor de rest zou zorgen. Daarop zocht Vandewalle de trajectnota die toenmalig schepen van Openbare Werken Geert Versnick (Open Vld) in november 2005 aan de pers heeft gepresenteerd. Daarin wordt uitgelegd hoe de verdeling van de financiering tussen Optima en stad Gent zou verlopen. Wat blijkt? Gent zou een kleine 23 miljoen euro vrijmaken voor het project. Op een totaal kostenplaatje van 32 miljoen is dat duidelijk meer dan de helft. Het geld zou ingebracht worden in de nieuw opgerichte cvba Arteveldestadion, waarin ook Optima en architectenbureau Bontinck zetelden. Op die manier kon de stad zeggen dat niet zij, maar de private cvba het stadion bouwde. “Maar als de financiering van een project voor meer dan de helft met overheidsgeld gebeurt, dan moet je de wet op de overheidsopdrachten volgen”, zegt Vandewalle. Dat Gent de subsidies, leningen en bankwaarborgen onrechtstreeks via de nv Buffalo gaf, is volgens Vandewalle van geen tel. “In de nv Buffalo is de stad de meerderheidsaandeelhouder, de wet blijft dus gelden.” In zijn boek onderbouwt de auteur zijn onderzoekswerk met wetteksten. “En ik heb dit ook voorgelegd aan verscheidene juridische experten, zij lieten er geen twijfel over bestaan: men had een Europese aanbesteding moeten doen om de cvba Arteveldestadion op te richten. En die cvba moest op haar beurt alles wat betreft de bouw aanbesteden. Nu werd het hele project zonder meer toegewezen aan Optima en aan architectenbureau Bontinck.” Vervolgens werden ook de aannemers - in eerste instantie Besix en later Ghelamco - zonder aanbesteding in het project betrokken. De wet op de overheidsopdrachten moet oneerlijke concurrentie en vooral vriendjespolitiek vermijden. In Gent lijkt men dat midden jaren 2000 uit het oog verloren te zijn. Het stadsbestuur - met huidig burgemeester Daniël Termont (sp.a) op kop - regelde de bouw met de club en enkele privéfirma’s als goede vrienden onder elkaar. Het maakt het stadion dus ook illegaal, want het is gebouwd in strijd met de wet.
Stad is aandeelhouder van AA GentDe vriendschappelijke manier waarop het Gentse stadsbestuur en de voetbalclub AA Gent met elkaar omgaan, is de voorbije jaren ook uitgemond in een verregaand partnership. Zeg maar té verregaand.
Twee jaar geleden nam de stad om te beginnen de Ghelamco Arena over. “Dat was van bij de start van het project zo afgesproken”, legt Vandewalle uit. “Zodra het stadion afgewerkt was, zou de nv Buffalo - zeg maar stad Gent - de meerderheid van de aandelen verwerven in de cvba Arteveldestadion.” AA Gent betaalt jaarlijks huur om in het stadion te mogen voetballen. Die constructie kwam eind 2015 al in de media, maar tijdens het onderzoek voor zijn boek stelde Vandewalle vast dat er de voorbije jaren nóg een opmerkelijke deal is gesloten. “In juni 2016 vond er in de perszaal van de Ghelamco Arena een algemene vergadering van de vzw KAA Gent plaats. En daar kreeg de stad Gent een deel van het aandelenpakket van de club in handen.” AA Gent had de vergadering bijeengeroepen omdat het van structuur wou veranderen. De vzw moest omgevormd worden tot een zogenaamde ‘cvba met sociaal oogmerk’. Daardoor ontstond een aandelenpakket van 10.000 stuks die verdeeld zijn onder 50 mensen. De belangrijkste aandeelhouders zijn AA Gent-voorzitter Ivan De Witte (2.500 aandelen) en manager Michel Louwagie (1.500 aandelen), maar ook de nv Buffalo kreeg een pakket van 370 aandelen. En die nv Buffalo is ... de stad Gent. Het stadsbestuur is daardoor de twaalfde belangrijkste aandeelhouder van de club. “Dat kan niet”, vindt Vandewalle. “Als we toelaten dat overheden aandeelhouder worden van professionele voetbalclubs, dan is het hek helemaal van de dam. Bovendien stopt de beïnvloeding en de inspraak van de stad Gent niet met het aandeelhouderschap, in de raad van bestuur van de nieuwe cvba-so KAA Gent zitten ook twee bestuurders die aangeduid zijn door cvba Arteveldestadion, waar de stad óók de meerderheid heeft. Dat is de facto een overheidsbedrijf. De verwevenheid tussen overheid en profclub lijkt daardoor meer dan bewezen.” Vandewalle vindt de situatie in Gent verontrustend. Navraag bij de voetbalbond leert dat er geen concrete regel bestaat die een club verbiedt om aandelen aan de overheid te geven, maar de KBVB wijst er wel op dat ze een principe van neutraliteit nastreeft. Daarover zijn de regels duidelijk: “Het doel van de KBVB - de verspreiding en ondersteuning van de voetbalsport - staat buiten elke godsdienstige, racistische, filoso- fische of politieke voorkeur.” Of AA Gent iets doet wat niet door de beugel kan, is echter een beslissing van de licentiecommissie van de voetbalbond. Die bekijkt jaarlijks de aandeelhoudersstructuren van iedere profclub en gaat na of daar onregelmatigheden in voorkomen. Voor Vandewalle is het aandeel-houderschap van stad Gent in AA Gent ten minste een discussie waard: “Is dit geen overduide- lijke overtreding van de ethische, sportieve en maatschappelijke regels?”
Stadsbestuur drinkt, eet en kijkt voetbal op kosten van belastingbetalerVoetbal kijken kost geld, behalve als je schepen bent in de stad Gent. Want wie in de Arteveldestad het geluk heeft om een schepenambt uit te oefenen, mag gratis en voor niks naar AA Gent. Sterker: de stad heeft in de Ghelamco Arena haar eigen skybox.
Van Christophe Peeters (Open Vld) over Rudy Coddens (sp.a) tot Filip Watteeuw (Groen): iedereen mag zich neervlijen in de loge. Dat is al jaren de normaalste zaak van de wereld in Gent. “Je kan je daar nochtans vragen bij stellen”, zegt Vandewalle. “De stad Gent gaf AA Gent subsidies en leningen zonder rente. Het kocht en verhuurde het Ottenstadion (het oude stadion van AA Gent, red.), het bouwde een gloednieuw stadion en het moest tal van vergunningen afleveren aan de club. Kan het systematisch bezorgen van gratis tickets aan schepenen dan niet bestempeld worden als een vorm van corruptie?” De skybox is onderdeel van een overeenkomst die AA Gent en de stad afgesloten hebben in 2013 en waar bepaald is dat de skybox gratis ter beschikking moet blijven van de cvba Artevelstadion. Die mag de loge op haar beurt doorgeven aan haar partners. Daar horen de schepenen van Gent bij, maar ook mensen van het stadsontwikkelingsbedrijf SoGent. Uit het onderzoek van Vandewalle blijkt bovendien dat er in de skybox gegeten en gedronken wordt op kosten van de Gentse belastingbetaler. Dat blijkt uit een document dat Vandewalle terugvond in de archieven van de gemeenteraad. In een collegebesluit van 16 juli 2015 staat zwart op wit dat er 5.000 euro subsidies aan de nv Buffalo gestort moest worden voor ‘het verbruik in de skybox door schepenen’. De kosten die mensen van SoGent maken, worden nog eens apart gefactureerd. “Het lijkt erop dat hier een grens overschreden wordt”, zegt Vandewalle. “Ze krijgen niet alleen gratis abonnementen en een parkeerplaats, ze mogen ook nog eens eten en drinken op kosten van de belastingbetaler.” Voor Vandewalle is het een zoveelste bewijs dat de relatie tussen het stadsbestuur en AA Gent de voorbije tien jaar té innig is geworden. “Politici horen zich niet met profclubs te bemoeien”, vindt Vandewalle. “Het gaat veel te ver als men voor een voetbalclub de wet in de wind slaat, als men aandeelhouder wordt van zo’n club of als men er belastinggeld opsoupeert in een skybox. Het wordt tijd om een debat te voeren over de rol die een overheid mag spelen in de ondersteuning van een profclub. Waar trekken we de grens?”
‘De Illegale Ghelamco Arena: als politici zich met voetbal bemoeien’ Uitgever: Bfelt 248 blz. Bestellen via
www.bfelt.beTermont: “Gratis loge is wel slechtst gelegen”De stad Gent bevestigt dat ze al enkele jaren over een gratis skybox beschikt in de Ghelamco Arena. “Maar wel die met de slechtste ligging”, verdedigt burgemeester Daniël Termont zich.
“Een overeenkomst met AA Gent bepaalt dat de cvba Arteveldestadion 50 jaar lang één skybox ter beschikking heeft”, laat Termont in een schriftelijke reactie weten. “Die loge kan de cvba ter beschikking stellen aan alle verbonden entiteiten.” De sp.a’er merkt op dat het om een kleine loge gaat. “Het is een skybox van twaalf personen, gelegen in de minst gunstige positie: het verst van de middellijn.” De burgemeester geeft toe dat de catering voor de schepenen in de loge gefactureerd wordt aan de nv Buffalo. Vervolgens presenteert die de rekening aan stad Gent. “Sinds 2014 tot vandaag is er door de nv Buffalo voor 5.159,8 euro aan cateringkosten aangerekend aan de stad Gent.” Verder bevestigt Termont dat zijn stad aandeelhouder is van AA Gent, maar volgens de burgemeester is dat enkel om te kunnen controleren of de club een degelijk financieel beleid voert. “Al het geld dat we in de Ghelamco Arena geïnvesteerd hebben, moet immers door AA Gent terugbetaald kunnen worden.” Tot slot weerlegt de burgemeester dat zijn stad midden jaren 2000 de wet op de overheidsopdrachten niet gevolgd zou hebben. “Wij waren altijd minderheidsaandeelhouder in de cvba Artvelstadion, pas eind 2015 heeft de publieke sector een meerderheidspositie verworven.” Daardoor was er volgens Termont geen verplichting om de bouw van het stadion via een aanbesteding te organiseren.
Bron:
https://www.hln.be/de-krant/de-geheime-deals-van-de-ghelamco-arena~a42b147b
